REMONT KWARTAŁU RADOM
Historia tej części Radomia jest ściśle związana z Centralnym Okręgiem Przemysłowym (COP) II Rzeczypospolitej, utworzonym w 1936 roku. W Radomiu rozwijał się w oparciu o istniejącą już Fabrykę Broni, założoną w 1922 roku i zlokalizowaną w południowo-zachodniej części miasta. W 1936 roku pojawiła się potrzeba budowy nowych zakładów przemysłowych, co doprowadziło do planów lokalizacji fabryki Ericssona na północno-wschodnich obrzeżach miasta. Co ciekawe, podobny schemat lokalizacyjny zastosowano później przy budowie elektrociepłowni w czasach PRL, choć byłY onE znacznie bardziej oddalone od centrum. Po nacjonalizacji w okresie PRL, fabryka Ericssona została przemianowana na Radomskie Zakłady Teleelektroniczne (RWT) i funkcjonowała jako ważny ośrodek przemysłowy w Radomiu w latach 50. XX wieku.
Prezentowana koncepcja, opracowana ponad 60 lat temu, obejmuje obszar zabudowy przedmiotowego kwartału. W prawym górnym rogu (północno-wschodni narożnik) znajduje się stadion Radomiaka, obecnie zlokalizowany w innym miejscu, wraz z halą sportową na sąsiadujących działkach. Koncepcja przedstawia klarowny i czytelny układ drogowy, a liczba rond, uwzględniona w planie komunikacyjnym z lat 60. XX wieku, była wówczas bardzo nowatorska. Dziś takie ronda z pewnością dobrze by się sprawdziły w Radomiu. Jednakże artykuł nie dotyczy koncepcji architekta Zdzisława Maja, więc wracam do opisu omawianego kwartału. Koncepcja przewidywała utworzenie czterech funkcjonalnych kwartałów pomiędzy ulicami: Wodną, 25 Czerwca, Struga i Zbrowskiego. Narożnik ulic Wodna i 25 Czerwca został przeznaczony na teren otwarty, z historycznym budynkiem Stacji Pomp Wodociągów Miejskich. Jak można przeczytać w Wikipedii, budynek ten, zbudowany w latach 1926–1928 według projektu Feliksa Michalskiego, stanowił kluczowy element radomskiej sieci wodociągowej, zachowując swój oryginalny układ wnętrz i wyposażenie, a do dziś pełni swoją pierwotną funkcję. Kwartał przy ulicach 25 Czerwca i Struga miał zostać przeznaczony pod osiedle wielorodzinne z dobrze zaplanowaną infrastrukturą komunikacyjną, której szczegóły omówię przy następnym skanie – powiększonym fragmencie koncepcji. Z kolei obszar przy skrzyżowaniu Struga i Zbrowskiego wyznaczono na strefę przemysłową, kontynuując przedwojenne plany z lat 30. XX wieku, z zielenią izolacyjną oddzielającą go od sąsiadującego kwartału mieszkalno-usługowego. Ostatni kwartał, w narożniku ulic Zbrowskiego i Wodnej, przewidywał symetryczne dojście do budynku usługowego otoczonego zabudową jednorodzinną. Całość układu jest bardzo klarowna i estetyczna – przyznam, że wygląda lepiej niż obecnie.
Istniejący układ drogowy w tym kwartale nie sprzyja wygodnemu poruszaniu się w poszukiwaniu miejsc parkingowych, dostępności do klatek schodowych czy łatwemu wjazdowi na główne arterie otaczające osiedle. Na podstawie analizy obecnej sieci dróg wewnętrznych oraz archiwalnej dokumentacji można stwierdzić, że układ komunikacyjny jest niekompletny i wymaga poprawek. Obecnie nie pozwala on na wyraźny podział kwartału na cztery funkcjonalne strefy: mieszkalną (północno-zachodni narożnik), usługowo-mieszkalną (północno-wschodni narożnik), usługową (południowo-wschodni narożnik) oraz przemysłową (południowo-zachodni narożnik). Podstawową korektą powinno być rozdzielenie funkcji ulic w sposób umożliwiający płynniejszy ruch i lepszą organizację przestrzeni. Proponuje się poszerzenie ulicy Siemiradzkiego w kierunku ulicy Wodnej, otwarcie ulicy Filtrowej na wewnętrzne tereny prywatne (oczywiście w porozumieniu z właścicielami) oraz wprowadzenie równoległej ulicy od wschodu do Siemiradzkiego. Kolejnym krokiem mogłoby być otwarcie dróg prywatnych dla ruchu publicznego, np. poprzez ustanowienie służebności przejazdu. Idealnym narzędziem do wdrożenia tych zmian byłby Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego, który mógłby zawrzeć te regulacje w formie aktu prawa miejscowego, zapewniając ciągłość realizacji prac.
BIBLIOGRAFIA: [1] RADOM in REMONT - Playlista na YouTube [2] OPENSTREETMAP.ORG [3] TVP.WARSZAWA.PL [4] RADOM.OBLIVIEW.COM [5] STUDIUM UWARUNKOWAŃ i KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY RADOM [7] COP 1936 - 1939 .... - MARCIN FURTAK - DOM WYD. KSIĘŻY MŁYN - POLITECHNIKA KRAKOWSKA - KRAKÓW - ŁÓDŹ 2024 - WYDANIE I [8] RADOM W PÓŁWIECZU 1960-2010 ROZWÓJ PRZESTRZENNY - ELŻBIETA MAJ - RADOM 2012 - WYD. NITE - PIB w RADOMIU - RADOM 2012 [9] WYSTAWA TELEFONÓW RWT - MBP Filia No.6 Radom - RADIOPLUS.COM.PL [10] PRYWATNE ŹRÓDŁA AUTORA [11] PL.WIKIPEDIA.ORG [12] BLOKOWISKA RADOMIA - MAREK ZIÓŁKOWSKI - DOM WYD. KSIĘŻY MŁYN - ŁÓDŹ 2023 - WYDANIE I [13[ WYKORZYSTANO ZDJĘCIA GOOGLE EARTH: GOOGLE STREET VIEW